İsrail ile ticarette utandıran tablo! Türkiye 5. sırada!

Al Jazeera tarafından yayımlanan güncel ticaret verileri, Türkiye’nin 2024 yılı verilerine göre İsrail’e en çok ihracat yapan 5. ülke olduğunu gözler önüne serdi. Bakanlıktan ise konuyla ilgili açıklama geldi. Haberlerin yalan ve çarpıtma olduğu belirtilerek, 2 Mayıs 2024’ten bu yana İsrail ile ticaretin sıfır olduğu açıklandı.

Katil Netanyahu hükümetinin Gazze’de yürüttüğü saldırıların ve sivil ölümlerin dünya kamuoyunda büyük tepkilere yol açtığı bir dönemde, Türkiye’nin İsrail ile olan ekonomik ilişkileri bir kez daha eleştirilerin odağında. Al Jazeera’nın aktardığına göre, Çin, ABD, Almanya ve İtalya’dan sonra Türkiye, İsrail’e en fazla mal satan ülke konumunda. Türkiye’nin İsrail’e yaptığı ihracat, 2024 yılı içinde 2.86 milyar dolar seviyesinde.

Ticaret Yasağı Vardı, Ama Veriler Ne Diyor?

İktidar, Nisan 2024’te Gazze’deki katliamlara tepki olarak İsrail’e yönelik 54 başlık altında ihracat yasağı getirdiğini duyurmuştu. Ancak ortaya çıkan ticaret verileri, yasakların “gerçekten uygulandı mı?” sorusunu gündeme taşıdı.

Demir-Çelik, Gıda, Tekstil: Yasaklı Kalemler Listede Yer Alıyor

Al Jazeera’nın haberine göre Türkiye’den İsrail’e ihraç edilen başlıca ürünler arasında demir-çelik, plastik ürünler, gıda, tekstil ve çeşitli sanayi hammaddeleri bulunuyor. Bu ürünlerin büyük bölümü, iktidarın ilan ettiği yasak kapsamına giren sektörlerle doğrudan bağlantılı.

UN Comtrade Verisi: Yüzde 20 Artış Var

Birleşmiş Milletler’in ticaret veri platformu UN Comtrade’in sağladığı rakamlara göre, İsrail 2024’ün ilk aylarında Türkiye’den toplamda yaklaşık 2.87 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Bu rakam, önceki yıla göre %20’den fazla artış anlamına geliyor.

Söz konusu ürünlerin bir bölümünün İsrail’in askeri ve altyapı sektörlerinde kullanıldığı yönündeki iddialar ise çeşitli insan hakları kuruluşları tarafından defalarca gündeme getirildi.

Muhalefet ve STK’lardan Sert Tepkiler: “Vicdanla Ekonomi Bir Arada Yürütülemez”

Yeniden Refah Partisi, CHP, Gelecek Partisi, DEVA, İYİ Parti ve Saadet Partisi yetkilileri, söz konusu ticaret hacmini hem diplomatik hem de vicdani bir “skandal” olarak nitelendirdi. Muhalefet milletvekilleri, ihracatın TBMM gündemine taşınmasını isterken, birçok STK da limanlar üzerinden yürütülen ticaretin “şeffaf ve denetlenebilir olmadığını” savundu.

Kamuoyunun tepkisini çeken en önemli noktalardan biri ise hükümetin yaptığı açıklamalarla sahadaki uygulamalar arasındaki uçurum oldu. Eleştiriler, ticaret yasağının yalnızca halkı yatıştırmaya yönelik sembolik bir hamle olduğuna işaret ediyor.

Bakanlıktan Yalanlama Geldi

Ticaret Bakanlığı’ndan BM Ticaret Veritabanı’nda görülen bu farka ilişkin yapılan açıklamaya göre, “Türkiye, 7 Ekim 2023’ten sonra 2 Mayıs 2024 tarihine kadar olan 7 aylık dönemde, bölgede ateşkes sağlanır, durum düzelir çabaları devam ederken İsrail ile ticaretini yüzde 30 civarında azaltmıştır. Hükümetimizin kararıyla, Türkiye olarak, ilk aşamada 9 Nisan 2024’te 54 başlık altındaki 1019 üründe İsrail’e ihracatı durdurmuştuk. Bu arada, 7 Ekim 2023’ten sonraki dönemde İsrail ile ticaretin özel sektör kuruluşları ve yabancı sermayeli yatırımcıların yaptığı da defaatle vurgulanmıştır. 3 hafta sonra 2 Mayıs 2024’te hükümetimizin aldığı kararla, Türkiye’den İsrail’e bütün ürün gruplarında ihracat, ithalat, transit ticaret tamamen durdurulmuştur. Gümrüklerde ve serbest bölgelerimizde İsrail ile ticaret işlemi yapılamaz. 2 Mayıs 2024’ten bu yana İsrail ile ticaret sıfırdır” denildi.

Açıklamada, “2024’te 2,8 milyar dolarlık Türkiye’den İsrail’e ihracat rakamının da tamamen yanlış” olduğu belirtilirken, ticareti 2 Mayıs 2024’te durdurma kararından önce öncesinde, 2024’ün ilk 4 ayında, ihracat 1 milyar 522 milyon dolar olup, buna Filistin’e yapılan ihracat da dahildir” ifadeleri kullanıldı.

“Filistin ile İhracat 797 Milyon Dolardır”

Açıklamada, Filistin Devleti ile ticarete ilişkin ise şu ifadelere yer verildi:

“Batı Şeria-Ramallah merkezli Filistin hükümetinin Filistin’in acil ihtiyaçları için Türkiye ile ticaret yapma isteği karşısında, 7 Haziran 2024’te yapılan “Türkiye-Filistin devleti protokolü” uyarınca, özgün bir kontrollü ticaret mekanizması geliştirildi. Sadece ithalatçının Filistinli, varış yerinin Filistin adresi olmak ve Ticaret Bakanlığımız tarafından her başvuru sıkıca kontrol edilerek, sınırlı izin verme uygulaması uyarınca yapılan Türkiye’den Filistin’e ihracat da 2024 yılı toplamında 797 milyon dolardır. Bu rakamlar Ticaret Bakanlığı gümrük verileri ve TÜİK verileri ile sabittir. Diğer taraftan, Filistin toprakları ile yapılan bu az miktardaki ticaret de, Filistin’in limanı, gümrüğü olmadığı için İsrail’in iki limanı üzerinden yapılabilmektedir”