Pastanın yarısı en zengin yüzde 20’ye, kırıntılar yoksula!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’nı yayımladı. Rakamlar, Türkiye’deki gelir adaletsizliğinin derinliğini bir kez daha gözler önüne serdi. Toplam gelirin yüzde 48’ini en zengin yüzde 20’lik kesim alırken, en yoksul yüzde 20’nin payına sadece yüzde 6,4 düştü. İşverenler yılda 1.2 milyon TL kazanırken, yevmiyeli çalışan 186 bin lirada kaldı.

Gelir dağılımındaki uçurum, TÜİK’in son verileriyle resmiyet kazandı. 2025 yılı verilerine göre zengin ile yoksul arasındaki makas kapanmak bir yana, yapısal bir sorun olarak varlığını koruyor.

En Zengin ile En Yoksul Arasında 7.5 Kat Fark

Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’nin ürettiği toplam gelirin yüzde 48‘i, nüfusun en zengin yüzde 20‘lik diliminin cebine giriyor. Buna karşılık nüfusun en yoksul yüzde 20’lik kesimi, toplam gelirden sadece yüzde 6,4 pay alabiliyor.

Gelir eşitsizliğinin en net göstergesi olan Gini katsayısı 0,410 olarak hesaplandı. Sosyal yardımlar ve transferler devre dışı bırakıldığında ise bu adaletsizlik katsayısı 0,473‘e kadar tırmanıyor.

Sınıfsal Uçurum: İşveren Milyoner, Yevmiyeli Sürünüyor

Rakamlar, çalışma statülerine göre uçurumu da netleştirdi:

• İşverenler: Yıllık ortalama 1 milyon 204 bin TL gelir elde etti.

• Ücretli Çalışanlar: Yıllık ortalama 379 bin TL kazandı.

• Yevmiyeliler: Yıllık gelirleri 186 bin TL seviyesinde kaldı.

Bu tablo, bir işverenin bir yevmiyeli çalışandan yaklaşık 6.5 kat daha fazla kazandığını ortaya koydu.

Yoksulluk Döngüsü Kırılamıyor

Raporun en can alıcı kısımlarından biri de “sosyal mobilite” verileri oldu. Yoksulluktan kurtulmanın zorluğu istatistiklere yansıdı. En alt gelir grubunda bulunan vatandaşların yüzde 68,1‘i, bir sonraki yıl da aynı yoksulluk grubunda kaldı. Yani yoksul, yoksul kalmaya devam ediyor.

Coğrafi Adaletsizlik: Batı ile Doğu Arasında Uçurum

Gelir dağılımı bölgesel olarak da alarm veriyor:

• En Zengin Bölge: Kişi başı ortalama 449 bin TL ile Ankara. (Onu İstanbul ve İzmir takip ediyor.)

• En Yoksul Bölge: Kişi başı ortalama 172 bin TL ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari.

Öte yandan gelir eşitsizliğinin (zengin ile yoksul arasındaki farkın) en yüksek olduğu bölge ise Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir hattı oldu.

Eğitim Farkı Gelire Yansıdı

Eğitim durumu geliri doğrudan etkileyen faktörlerin başında geldi. Yükseköğretim mezunları yıllık ortalama 566 bin TL kazanırken, lise mezunları 376 bin TL, okul bitirmeyenler ise 183 bin TL gelir elde etti.