‘Başörtü yasağı hukuka uygun! ‘Açıklama mahkemeden geldi

2010’da Kosova Eğitim Bakanlığının (MEST) çıkarttığı, kız çocukların okulda başörtüsü takmalarını yasaklayan yönetmelikle ilgili davayı Yüksek Mahkeme, yönetmeliğin hukuka uygun olduğu kararıyla bitirdi. Kosova’nın yüzde 90’dan fazlası Müslüman olsa da kadınların çoğu tesettürle ilgisiz.

Yüksek Mahkeme, Eğitim Bakanlığının kılık kıyafet yönetmeliğinin kız çocukların başlarını örtmelerini yasaklayan hükümlerine karşı açılan davayı reddetti. Mahkeme bakanlığın yönetmeliğine yönelik olası itirazların kapısını kapatmış oldu.

Kosova’da yayımlanan Telegrafi gazetesinin haberine göre kamu eğitim kurumlarında başörtüsü yasağıyla ilgili dava Kadınlar Mesleki Gelişim Ağı’nın (Arrita) itirazı üzerine açılmıştı.

Yüksek Mahkeme Kosova’da uzun süredir tartışılan ilk ve orta öğrenimde kız çocuklarının başörtüsü takması yasağının hukuka uygunluğuna ilişkin kararını Eğitim Bakanlığının (MEST) öğrencilerin kılık kıyafet kurallarını belirleme yetkisine sahip olduğuna dayandırdı.

Davanın arka planı ve “Arrita” ağının talebi
Habervakti’nin Daily Umma’ya dayandırdığı habere göre, dava, “Arrita” Profesyonel Gelişim Kadın Ağı’nın (Women’s Network for Professional Development “Arrita”), Yüksek Mahkemeye başvurarak, Eğitim Bakanlığının ortaöğretim öğrencilerine yönelik davranış kuralları ve disiplin önlemlerini düzenleyen 06/2014 sayılı İdari Talimatı’nın ilgili maddesinin yasa dışı olduğundan iptali talebiyle açılmıştı.

Ağ, dava dilekçesinde, son dört yılda başörtüsü taktığı için devlet okullarından uzaklaştırılan veya okula düzenli devamı askıya alınan çok sayıda kız öğrencinin şikayetine yer vermişti.

Yüksek Mahkeme: Yasak, yüksek hukuki akte dayanıyor
Mahkeme, tartışılan düzenlemenin “okullarda dinî üniforma giyilmesini yasaklayan” MEST’in 6/2014 sayılı idari talimatından aldığına hükmetti. Bu idari talimatın 3. maddesi “dini üniforma giymeyi” yasaklıyor.

Davacı ağ, Kosova Anayasasının yurttaşlara inanç özgürlüğü ve dinlerini açığa vurma hakkı tanıdığını ileri sürerken, Yüksek Mahkeme Anayasanın bu hakların “kamu güvenliği ve düzeni, sağlık veya diğer kişilerin haklarını korumak için gerektiğinde yasayla sınırlandırılabileceği”yle ilgili maddesine atıfta bulunuyor.

Yönetmeliğin çıktığı 2010’dan bu yana süregelen tartışmada Kosova İslam Birliği (BIK) başörtüsünün bir “dinî üniforma” olmadığını savunuyor. Başörtüsünün (tesettür/hicap), İslam inancında bir norm olduğunu, belirli kurumları veya kuruluşları tanımlayan bir model, renk veya malzemeden oluşan üniforma giyimini temsil etmediğini söylüyor.

Kosova’da dinsel ve etnik dağılım
Kosova’nın büyük çoğunluğu, yüzde 90’dan fazlası Müslüman Arnavutlardan oluşuyor. 2011 nüfus sayımına göre Kosova nüfusunun yaklaşık yüzde 95,6’sı inancını Müslüman olarak beyan etmiş, yaklaşık yüzde 2,2’si Roma Katolik, yüzde 1,4’ü ise Sırp Ortodoks olarak kaydedilmiş.

Kosova Anayasal olarak laik bir ülke, devletin resmi dini yok. Dinsel kimlik ve etnik kimlik iç içe; Arnavutlar için dil/etnisite genellikle dinin önünde yer alırken, Sırplar için din (Ortodoks Hristiyanlık) daha belirleyici olabiliyor.

Priştina Insight’ta, Kosova’da başörtüsü takan kadınlarla yapılan görüşmelerden varılan bir çıkarsamaya göre, “Nüfusun çoğunluğu Müslüman olmakla birlikte, Kosovalılar genellikle seküler ve geleneksel İslam’ın gereklerini yerine getirmekle ilgisizler. Kosova’da dine göre giyinme tercihlerine ilişkin bir istatistik bulunmamakla birlikte, kadınlarda tesettüre girmekle ilgili genel bir isteksizlik olduğu görülüyor.”