‘Çakar’ cezalarında yeni dönem: Yüksek Mahkeme son noktayı koydu…

Anayasa Mahkemesi (AYM), milyonlarca araç sahibini ilgilendiren kritik bir karara imza attı. “Çakar” lamba ve mevzuata aykırı donanım cezalarında “sürücü-araç sahibi” ayrımına gidildi. Yüksek Mahkeme, ihlali bizzat yapmayan araç sahibine ceza kesilmesini “Suçun şahsiliği” ilkesine aykırı bularak iptal etti.

Anayasa Mahkemesi, trafik denetimlerinde uygulanan ceza sistemini kökten değiştirecek bir içtihat oluşturdu. Tokat 2. Sulh Ceza Hakimliği’nin itirazı üzerine dosyayı inceleyen Yüksek Mahkeme, Karayolları Trafik Kanunu’ndaki tartışmalı hükümleri Anayasa’ya aykırı buldu.

Sürücü hatası, araç sahibine fatura edilemeyecek

Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren kararda, özellikle kamuoyunda “çakar” olarak bilinen yetkisiz ışıklı/sesli uyarı cihazları ile plaka, renk ve şekil ihlallerine değinildi.

Mahkeme, kural ihlalini gerçekleştiren kişi ile sadece aracın sahibi olan kişinin aynı kefeye konulamayacağına hükmetti. Buna göre:

• Sürücü: İhlali gerçekleştiren kişi direksiyon başındaysa ceza ona uygulanacak.

• Araç Sahibi: İhlalden haberi olmayan, o an aracı kullanmayan araç sahibine “otomatik olarak” idari para cezası kesilemeyecek.

“Suçun Şahsiliği” ilkesi vurgusu

AYM’nin iptal gerekçesinde evrensel hukuk kurallarına atıf yapıldı. Başvuruda öne sürülen “Kişi işlemediği bir fiilden sorumlu tutulamaz” tezini haklı bulan Mahkeme, şu tespiti yaptı:

“Ceza verilebilmesi için hukuka aykırı eylemin, ilgili kişi tarafından işlendiğinin kanıtlanması gerekir. Araç sahibi olmak ile ihlal arasında doğrudan bir bağ kurulamamaktadır.”

Anayasa’nın 38. maddesine aykırı

Yüksek Mahkeme, ihlali yapmayan araç sahibine ceza kesilmesini öngören düzenlemeyi, Anayasa’nın “Suç ve cezalar şahsidir” hükmünü içeren 38. maddesine ve hukuk devleti ilkesini düzenleyen 2. maddesine aykırı bularak iptal etti. Bu karar, trafik cezalarında sorumluluğun sınırlarını yeniden çizen emsal bir nitelik taşıyor.