Emeklilikte büyük değişim geliyor! Daha fazla prim, daha yüksek maaş

Hükümet, milyonlarca çalışanın ve emeklinin hayatını etkileyecek kapsamlı bir reform için düğmeye bastı. Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde hazırlanan yeni modelle, prim gün sayısına göre emekli maaşının artırılması hedefleniyor. Amaç; sistemin sürdürülebilirliğini sağlamak, adaleti tesis etmek ve çalışanları daha uzun süre sistemde tutmak.

Yeni sistemde uzun vadeli sigortalılık daha fazla kazandıracak. Böylece hem bireylerin emekli maaşı yükselecek hem de sosyal güvenlik sisteminin üzerindeki yük hafifletilecek. Yapılacak düzenlemelerle çalışanlar için sistemde kalmak daha avantajlı hale gelecek.

Çalışan-Emekli Dengesi Alarm Veriyor

Sabah gazetesi yazarı Faruk Erdem’in verdiği bilgilere göre, Türkiye’de emekli sayısı 16 milyona yaklaşırken, çalışan sayısı bu artışı dengeleyecek seviyede değil. Şu anda her bir emekliye yalnızca 1,8 çalışan düşüyor. Oysa sağlıklı bir sosyal güvenlik sistemi için bu oranın 4 çalışana 1 emekli olması gerekiyor. Bu dengesizlik, hem emekli maaşlarının artışını kısıtlıyor hem de aktüeryal dengeyi tehdit ediyor.

Yeni Modelle Hesaplama Değişiyor

Emekli aylıklarının hesaplandığı sistem, karma yapısıyla uzun zamandır eleştiriliyordu. OVP’de yer alan hedeflerden biri de bu hesaplama yöntemini sadeleştirmek. Yeni sistemle sadece çalışanın maaşı değil, sistemde kaldığı süre ve prim ödeme gün sayısı da emekli aylığını belirleyecek temel kriterler arasında yer alacak.

Mevcut sistemde emekli maaşı, güncelleme katsayısı gibi birçok değişkene bağlı olarak hesaplanıyor. Bu da farklı yıllarda emekli olanlar arasında maaş farklarına yol açıyor. 2024’te emekli olanlar, sistemsel avantajlar nedeniyle önceki yıllara göre daha yüksek maaş aldı. Yeni modelle bu farkların önüne geçmek için sabit güncelleme katsayısı gündeme alınacak.

Kamu Denetçisinden Reform Çağrısı

Kamu Başdenetçisi Abdullah Cengiz Makas, TBMM’de yaptığı bir sunumda, emeklilik sisteminin adil hale gelebilmesi için yasal düzenlemelerin şart olduğunu vurguladı. Makas’a göre, sadece yüksek kazanç değil, sistemde uzun süreli kalış da maaşlar üzerinde doğrudan etkili olmalı.

Taban Maaşta Yeni Formül Masada

Düşük primle emekli olanlar için uygulanan taban maaş sistemi şu anda Hazine desteğiyle sürüyor. Bu uygulama, kısa süreli sigortalılık geçmişi olan vatandaşlar için önemli bir gelir kaynağı. Temmuz ayında taban maaşta yeni bir artış beklenirken, sistemin genel adaleti sağlamak adına yeniden gözden geçirilmesi planlanıyor.

Özellikle maaşı tabana yakın olan emekliler için, hak kaybı yaşanmaması adına ek önlemler üzerinde çalışılıyor.

Gündemdeki Temel Reform Başlıkları:

• Aylık bağlama formülünün sadeleştirilmesi
• Enflasyon oranına göre maaş artış mekanizmalarının yeniden yapılandırılması
• Prim gün sayısının maaş üzerindeki etkisinin artırılması
• Sistemde uzun süre kalmanın teşvik edilmesi
• Aktüeryal dengenin güçlendirilmesi